De zeven scholen in het leerlab Leerling eigenaar leerproces van het project Leerling 2020 hebben elk hun eigen manier om het eigenaarschap bij leerlingen te vergroten. Hieronder lees je welke dat zijn en hoe dat werkt. De visual geeft een overzicht van mogelijkheden om eigenaarschap te creëren.
Feedback
Feedback stelt de leerling in staat om zelf in te zien wat goed ging en wat beter kan. Waarbij een cijfer vaak een beoordeling achteraf is, kan feedback tussentijds de leerling sturen, bemoedigen en verder helpen. Hierdoor wordt de leerling meer eigenaar van zijn ontwikkeling. Op het Tiener College, een school voor leerlingen van 10 tot 14 jaar, staat het krijgen en het geven van feedback centraal. Leraren geven leerlingen feedback, leerlingen geven elkaar feedback en leerlingen geven leraren feedback. In het persoonlijk leerplan formuleert de leerling zijn feed forward: wat heb ik geleerd van de feedback en wat wordt mijn volgende stap?
“Het kost tijd om feedback op papier te krijgen, maar het levert een goed inzicht in de voortgang van elke leerling op”
Docent Anneke Smits (Tiener College)
Formatief
Ook op het Leidsche Rijn College krijgen leerlingen feedback van de docent over de opdrachten die zij maken. Dit gebeurt voornamelijk in de pilotklas ‘formatief’: een drie havo klas waarin de leerlingen al hun vakken formatief krijgen aangeboden. Zo kunnen leerlingen zelf kiezen hoe ze de leerstof verwerken, bijvoorbeeld via een tekstboek of via beeldmateriaal, en krijgen ze geregeld oefentoetsen om te kijken of ze de stof al beheersen. De directe feedback van de docent zorgt ervoor dat leerlingen meer inzicht krijgen in het eigen leerproces, beter begrijpen waaromze bepaalde opdrachten maken, gemakkelijker keuzes kunnen maken en beter leren plannen.
“Huiswerk maak ik nu omdat ik het nuttig vind”
Leerling Leidsche Rijn
Keuzewerktijd
Op de Mavo Vos kiezen leerlingen zes uur per week, op maandag-, dinsdag- en donderdagmiddag, met welk vak ze aan de slag willen. Dit kan een vak zijn dat een leerling moeilijk vindt of een vak waarin hij of zij zich wil verdiepen. Leerlingen werken tijdens deze keuzewerktijd-uren zelfstandig, waarbij de docent beschikbaar is voor hulp en vragen.
“In een gewone les kun je soms niet al je vragen stellen”
Leerling de Mavo Vos
Leerdoelen opstellen
Het Notre Dame biedt leerlingen keuzes in hoe zij opdrachten uitwerken en laat leerlingen zelf leerdoelen opstellen. Zo kunnen leerlingen in de dansles bij elke opdracht zelf onderdelen kiezen, bijvoorbeeld de locatie, doelgroep of het thema, zodat iedere leerling op zijn eigen niveau bezig is en de mogelijkheid heeft een opdracht uit te werken op een manier die bij hem of haar past. LVO Weert biedt binnen de onderwijsstroming Koersleerlingen veel vrijheid aan. De leerling kiest de koers van zijn leerproces: de manier waarop hij/zij met de lesstof aan de slag gaat, de plek waar hij/zij wil leren en de planning van de eigen dag. Gevolg hiervan is dat leerlingen met meer plezier naar school komen en aan de slag kunnen met hun eigen interesses.
“De leerlingen voelen zich gehoord door de persoonlijke aandacht”
Docent Thijs Gillissen, LVO Weert (binnen Koers)
Coaching
Voor alle scholen uit het leerlab is het coachen van leerlingen een belangrijk onderdeel van hun onderwijs. Door goede begeleiding worden leerlingen steeds zelfstandiger en kunnen ze verantwoordelijkheid nemen over het eigen leerproces. Ook op het RSG Slingerbos is coaching van leerlingen essentieel, omdat leerlingen zelf hun tijd kunnen indelen, op eigen niveau werken, zelf het tempo bepalen, zelf hun werkplek uitkiezen en zelf bedenken welke werkstrategie ze willen toepassen. De coaching heeft tot gevolg dat leerlingen zich meer bewust zijn geworden van de manier waarop zij leren. Ook is hun band met docenten verbeterd.
“Ik sta naast de leerling in plaats van erboven”
Docent Didi van Dijken, RSG Slingerbos
Vast mentoruur
Om leerlingen beter te begeleiden en meer persoonlijke aandacht te geven heeft het Pieter Groen in de brugklas een vast mentoruur ingevoerd bij de start van de dag. Van maandag tot en met donderdag starten de leerlingen gezamenlijk bij hun mentor. Naast deze dagstart worden leerlingen ook één-op-één gecoacht. De coachgesprekken en de dagstart creëren rust voor de leerlingen, verbeteren de begeleiding en maken de brugklas minder spannend.
“Ik vind het fijn om elke dag te starten met de mentor. Het is iemand die je vertrouwt”
Leerling Pieter Groen
Tips van het leerlab
- Neem ouders en leerlingen vooral mee in onderwijsveranderingen. Laat hen rustig wennen aan nieuwe vormen van werken en toetsen.
- Alleen feedback geven is niet genoeg. De leerling heeft ook hulp nodig bij het formuleren van succescriteria: waaraan dient het eindproduct van een opdracht te voldoen?
- Leer vooral ook van andere scholen die al bezig zijn hun onderwijs te veranderen.
- Alleen zal je nooit het onderwijs innoveren – je hebt je collega’s hier hard bij nodig.
- Neem de tijd om dingen goed uit te proberen. Neem ook kleine stapjes en probeer niet alles in één keer te veranderen.
- Betrek altijd leerlingen in de onderwijsontwikkelingen.