Een groep scholen maakte vaardighedenrubrics voor leerlingen, leraren en begeleiders om onderwijs op afstand mogelijk te maken. Om het coachingsgesprek met leerlingen hierover aan te gaan gebruiken ze een ‘placemat’.
Onderwijs op afstand
De 7 scholen zijn Topsport Talentscholen. Doordat de topsportleerlingen vaak aan het trainen zijn, missen ze veel lestijd. Ruud Chermin van SSGN: “Plaats- en tijdsonafhankelijk leren betekent iets voor je praktijk. We kregen met elkaar maar niet concreet wat het precies betekent. We besloten daarom om te onderzoeken welke vaardigheden leerlingen en leraren nodig hebben om onderwijs op afstand mogelijk te maken.”
Vaardigheden van de docent en begeleider
De leerlingen hebben naast hun leraren, vaak ook een topsportbegeleider. Ruud: “We hebben bestaande rubrics gebruikt uit andere praktijkvoorbeelden en die vertaald naar plaats- en tijdsonafhankelijk leren. We kwamen erachter dat voor een goede begeleiding van de leerlingen de leraren en begeleiders andere vaardigheden nodig hebben.”
Thema’s
Mark Jeninga, Tabor College: “De vakleraren moeten curriculumbewust zijn, zodat ze goed weten wat wel of juist niet uit het programma kan. Begeleiders moeten juist weer goed kunnen coachen.” De rubrics voor de docent hebben de thema’s: curriculumbewustzijn, ontwerpen didactisch proces, arrangeren en ontwikkelen en didactisch coachen. De rubrics voor de begeleider hebben de thema’s: feed up, feedback, feed forward, contact en contract.
Tijdens functioneringsgesprekken
Ruud: “De rubrics gebruiken we bij ons op school in functioneringsgesprekken. ‘Waar sta je en waar wil je heen?’ is eerst de vraag. Vervolgens pakken we de rubrics erbij om te bepalen wat de docent dan zou moeten doen om daar te komen. Leraren vinden dit een erg prettige manier van werken. Het gesprek is gestructureerd en je kunt met elkaar ook concrete afspraken maken.”
Vaardigheden van leerlingen
De thema’s in de rubrics voor leerlingen zijn: samenwerken, kiezen en beslissen, reflecteren en zelfregulering. Niels van Alebeek, Rodenborch College: “De rubrics zijn ontwikkeld op basis van de resultaten uit de internationale studie ‘Gold in Education and Elite Sport (GEES)’. In deze studie is onderzocht welke competenties jonge atleten nodig hebben om een studie te combineren met een topsportcarrière. Daarnaast is gebruikgemaakt van ons eigen groeidocument en rubrics die zijn ontwikkeld door andere leerlabscholen.”
Ontwikkeling placemat
Mijke Lambooij, CVO ’t Gooi: “Met rubrics alleen ben je er niet. Je moet ook nadenken over hoe je ze gaat gebruiken. Hoe ga je nou het gesprek aan met je leerlingen over vaardigheden?” Hélène de Saxcé, Beekdal lyceum: “Een collega van mij gebruikte in haar mentorlessen gesprekskaartjes en ik dacht meteen ‘zoiets moeten wij ook hebben!’.” Samen ontwikkelden ze een placemat met daarop een gesprekscirkel. De placemat is ook af te drukken op A3 en kan als een menukaart op tafel worden gezet.
Download placemat op A3 als menukaart
Tijdens het gesprek
Hélène: “Tijdens het gesprek doorloop je de hele cirkel. De leerling kiest zelf een vaardigheid uit die hij of zij wil ontwikkelen. Ook de weg er naartoe wordt door de leerling zelf bedacht. Dat is heel belangrijk, het moet uit de leerling zelf komen. Natuurlijk stuur je af en toe bij. Leerlingen zijn heel enthousiast over het werken met de rubrics. Ze kunnen heel concreet aan de slag met het verbeteren van hun vaardigheden.”
Logboek
Om de leerlingen zich op het gesprek te laten voorbereiden krijgen ze vooraf een logboek. Hierin kunnen ze per stap invullen wat ze willen zeggen of aan de docent willen vragen. Tijdens het gesprek vullen ze dan in welke stappen ze hierop gaan ondernemen. Het logboek kan ook digitaal worden ingevuld.
Tips van het leerlab
- Alle rubrics in één keer gebruiken is te veel: kies een of twee vaardigheden uit
- De Excel-bestanden zijn makkelijk in te lezen in de elo. Vraag eventueel de leverancier om dit voor de school te doen. Ook zijn er allerlei tools beschikbaar om de rubrics in op te maken, bijvoorbeeld Forallrubrics.
- Zorg dat op de een of andere manier de gesprekken en de voortgang bijgehouden worden in een logboek.
Wil je weten welke vragen en antwoorden er leven over coaching bij andere leraren? Ga naar Edualdo.nl.
