Wat is formatief leren?
Formatief leren is een cyclisch leerproces:
Leerdoelen bepalen
Als eerst bepaal je als docent de leerdoelen. Per leerdoel bepaal je de succescriteria. Wat moet de leerling allemaal kunnen om een leerdoel te behalen? De leerdoelen en de succescriteria deel je met de leerling (feed-up).
Formatief toetsen en feedback geven
De leerling gaat leren. Met formatieve toetsen bepaal jij regelmatig in hoeverre hij zijn leerdoelen heeft behaald. Met de informatie die jij krijgt van een formatieve toets, geef je de leerling feedback. Je bespreekt wat er nu goed gaat en beter kan. Ook bespreek je wat hij kan doen om het leerdoel te behalen. Misschien pas je hierna de lesstof aan.
Formatieve evaluatie
Aan het eind van het leerproces doe je een formatieve evaluatie. Wat heeft de leerling geleerd en hoe heeft hij geleerd? Dit bespreek je met de leerling. Je bespreekt ook wat de leerling hierna gaat doen, wat de nieuwe leerdoelen zijn en hoe hij ze gaat behalen (feed-forward).
Het leerproces begint weer van voor af aan.
Van formatief toetsen naar formatief leren: wat heb je nodig?
- Kennis van leerdoelen. Doe mee met de challenge leerdoelen, bekijk de volgende video of bestudeer de leerdoelenkaart.
- Kennis van feed-up, feedback en feed-forward geven aan leerlingen. Gebruik de feedbackwijzer.
- Kennis over hoe je leerlingen de vaardigheid leert om zelf te bepalen in hoeverre ze een leerdoel hebben behaald en wat er nodig is het leerdoel te behalen.
Voorbeelden van formatief leren
In de volgende praktijkvoorbeelden lees je hoe andere docenten ‘formatief leren’ aanpakken.
- Tutoring op het Antoniuscollege Gouda
Docent Joy Buskens van het Antoniuscollege is tutor van een havo brugklas waar wordt gewerkt met formatief evalueren. “Ik stel veel open vragen.”
- Formatief evalueren: meten wat leerlingen (nog) niet weten
Toetsen om het toetsen, daar wil het Augustinianum van af. Is formatief evalueren beter? Lees hier de ervaringen van een docent, schoolleider, ouder en leerling.
- Formatief leren: weten wat je wel en nog niet kunt
- Het Antoniuscollege Gouda en het Hooghuis Heesch doen beide een pilot met formatief leren. “Leerlingen zien in één oogopslag wat ze kunnen doen om met succes dat proefwerk te maken dat wél meetelt.”
- Waarom wij leerlingen laten aanschuiven bij resultaatbesprekingen
Hoe help je een leerling die het moeilijk heeft op school? Op het Cambium College hebben leerlingen een actieve rol in de resultaatbesprekingen. “Je merkt dat leerlingen gemotiveerder zijn om de schouders eronder te zetten.”
- Formatief toetsen is meer dan stoppen met cijfers geven
Het Spinoza Lyceum experimenteerde met formatief evalueren. Na hard werken liggen er leerdoelen, rubrics én een verbeterde rapportbeschrijving. Lees hoe de school dit heeft aangepakt.
Formatief leren uitbreiden
Je kan aan het leerproces ook ‘peer-feedback’ toevoegen. Dit betekent dat leerlingen elkaar feedback geven. Lees hoe ze dit op het Tiener College aanpakken.
Meer lezen
“Wil je gemotiveerde leerlingen? Zorg dat ze leerwinst ervaren”
Martin Ringenaldus, docent Duits aan RGO Middelharnis, is op zoek gegaan naar manieren om zijn leerlingen nog effectiever te laten leren, geredeneerd vanuit wetenschappelijk onderzoek. Lees wat die zoektocht hem heeft gebracht.
