Het Hondsrug College meet bij het vak Onderzoek & Ontwerpen (O&O) van het Technasium, de competentieontwikkeling van leerlingen. Het doel: leerlingen beter naar zichzelf laten kijken en inzicht krijgen in hun ontwikkelmogelijkheden.
Vijf competenties
De vijf competenties die het Hondsrug aanhoudt zijn creativiteit, presentatievaardigheden, plannen & organiseren, resultaatgerichtheid en probleemanalyse. Na afloop van een kwartaalproject geven leerlingen zichzelf een score (1 t/m 9) op één of meer van de vijf competenties afhankelijk van de inhoud van het project en het niveau van de klas. Naast de score van de leerling geeft ook de docent een score. De twee cijfers worden vergeleken en met de leerling besproken. Tijdens datzelfde gesprek ontvangt de leerling handvatten en feedback voor zijn/haar groei. Wanneer er minimaal twee van de drie indicatoren zijn behaald, groeit de leerling door naar het volgende niveau.
Groeicurve
Bij het bespreken van de competenties neemt de docent een coachende houding aan. Tijdens het gesprek heeft de leerling de mogelijkheid om aan te geven wat zijn/haar rol was en welke bijdrage hij/zij heeft geleverd. De leerlingen komen zelf met bewijslast voor hun groeicurve. Docent Henri Pragt: “Het voeren van deze discussie is leuk. Leerlingen kunnen heel goed verwoorden hoe ze bezig zijn geweest.” In het algemeen ervaren de leraren dat dankzij het meten van de competenties er beter zicht is op het leerproces van de leerling, er persoonlijke groei binnen een projectgroep plaatsvindt en leerlingen worden uitgedaagd om zich verder te ontwikkelen. Voor leerlingen die al hoog op een competentie scoren, kan daarnaast een andere competentie gekozen worden om ze te blijven uitdagen.
Zoals een sportcoach
“Mijn docent, Henri Pragt, is op deze manier meer een coach dan een docent”, geeft leerling Jorien aan. “Een docent staat voor de klas en vertelt precies hoe het moet. Bij het vak O&O heb je een probleem en dan moet je zelf gaan uitzoeken hoe het moet. Wanneer het niet lukt dan vraag je om hulp en helpt de docent je verder op weg, zoals bijvoorbeeld een sportcoach doet.”
Voorbereiding studie
Hoewel een vervolgopleiding bij de aanname vooral let op cijferlijsten, wordt het werken aan de competenties als een goede voorbereiding op een studie gezien. “Je hebt iets om naartoe te werken”, legt Jorien uit. Daarnaast ervaren leerlingen het als waardevol dat zij inzicht krijgen in hun vaardigheden. “Je beoordeelt nu ook jezelf in plaats van dat alleen een ander dat doet. De docent is er om je op de goede weg te helpen”, vertelt leerling Simon.
Tips
- Visualiseer de competenties voor de leerlingen met bijvoorbeeld een radardiagram
- Laat leerlingen in een portfolio (tussentijds) zelf de voortgang op de competenties bijhouden.
- Door de negen lagen is het onderscheid tussen de niveaus klein. Je kunt er ook voor kiezen om de competenties in minder niveaus op te delen.
- Gebruik de competenties ook door leerlingen op basis van elkaars talenten groepjes te laten formeren. Een succesvol groepje heeft een goede vertegenwoordiging van alle competenties in huis.
- Experimenteer ook met het voeren van competentiegesprekken tussen leerlingen onderling of in groepjes. Zo ontstaat er ruimte voor leerlingen om hierover in gesprek te gaan en elkaar feedback te geven.
- De leraren van het Hondsrug College laten leerlingen zichzelf een score geven zonder de scoretabel. De ervaring leert dat leerlingen anders te veel bezig zijn met het definiëren van de begrippen in de lijst. Leerlingen scoren zichzelf meestal hoger in dan de docent. Met de uitleg erbij zijn ze het vaak wel eens met de score.
Achtergrond competenties
De competenties waar het Hondsrug College mee werkt komen uit de competentiemonitor die in samenwerking met andere technasia en Stichting Technasium is samengesteld. De competentiemonitor bestaat uit twintig competenties. Bij het Hondsrug College bleek dat niet alle competenties even duidelijk waren voor de leerlingen waardoor die er niet mee uit de voeten konden. In overleg met de leerlingen zijn de beschrijvingen aangepast en zijn de competenties voor de O&O projecten teruggebracht naar vijf.
Hoe ziet het vervolg eruit?
De volgende stap is het digitaliseren (in Google Forms) van de scores. Het Hondsrug College bekijkt waar de set van competenties in het curriculum past (misschien dus ook bij andere vakken). De ultieme wens? Henri: “Dat binnen vijf jaar de cijferlijsten vervangen worden door een portfolio.”
