Wiskundedocent Arie Rijneveld van het Gomarus deed onderzoek in zijn klas naar de effecten van de digitale leeromgeving op de motivatie en het leerrendement van de leerlingen. “Onderzoek helpt om inzicht te krijgen op welke punten je moet bijsturen.”
Onderzoek motivatie
Arie Rijneveld deed het onderzoek in het kader van zijn afstudeerproject rondom gepersonaliseerd leren. “Naar veel methodes van digitaal leren zijn nog geen effectstudies gedaan.” Hiervoor zette hij twee vergelijkbare tweede klassen van het vwo naast elkaar. Het onderzoek richtte zich op de verwerking van een hoofdstuk uit de methode Getal & Ruimte. De aanbieder van deze methode levert ook een digitale omgeving. In de ene klas behandelde Arie het materiaal op de vertrouwde klassikale wijze. In de andere klas gingen leerlingen aan de slag met hun laptop of tablet. De docent was alleen nog beschikbaar voor vragen. Bij beide klassen is vooraf en na afloop de motivatie gemeten via een vragenlijst. Ook is in beide groepen voor en na de pilot een toets afgenomen om het leerrendement vast te stellen.
Uitkomst
De uitkomsten van zijn onderzoek naar de pilot op het Gomarus vond Arie verrassend. “De motivatie van de leerlingen bleek nagenoeg gelijk gebleven. Op het leerrendement had het digitale leren een negatief effect.”
Infrastructuur niet op orde
Arie presenteerde zijn bevindingen aan zijn collega-leraren en ict-medewerkers. Een conclusie was dat de digitale infrastructuur niet goed genoeg was om het digitaal leren tot een succes te maken. Arie: “Het was duidelijk dat de kwaliteit en de beschikbaarheid van de digitale voorzieningen omhoog moesten. Met elkaar zagen we daarvan de noodzaak in. Het netwerk is inmiddels verbeterd en er komen meer laptops en tablets. Wij zijn nu echt met ict aan de slag gegaan.”
Bekijk ook het Vier in balans-model dat laat zien hoe scholen optimaal rendement kunnen halen uit ict.
Zelfstandigheid leren
Het onderzoek bracht ook andere dingen aan het licht. Naast een goed werkende ict-infrastructuur, is het ook nodig leerlingen te begeleiden naar een andere werkhouding. “Gepersonaliseerd leren vraagt een grotere zelfstandigheid van de leerlingen. Dat is iets wat ze moeten leren. Het bleek dat veel leerlingen dit zichzelf niet gemakkelijk eigen maken.”
Lees meer over de begeleiding van leerlingen naar zelfstandigheid.
Vaardigheden
“Leerlingen vonden het bijvoorbeeld ook heel moeilijk om een account aan te maken en deze vervolgens te koppelen aan de juiste klas. Iets wat interessant is, omdat de leerlingen ook op dit punt minder zelfstandig leken te zijn dan vooraf werd aangenomen. Verder was het voor mij als docent ook nieuw om met digitaal lesmateriaal aan de slag te gaan. Ik ben daarin nog niet heel erg bedreven. Ik vond het lastig aan te sluiten bij de behoeften die het digitale materiaal bij de leerlingen opriep. Hoe ga je om met de scholieren die zwakker zijn en achterblijven?”
Gefocust op resultaat
Hoe vonden de leerlingen de pilot? “Aanvankelijk vonden ze het interessant. Maar ik proefde ook de frustratie bij het idee dat ze alles nu zelf moesten doen. Verder zijn ze uiteraard erg gefocust op het resultaat. Als dat tegenvalt, levert dat een onbevredigend gevoel op. Aan de andere kant konden de leerlingen aan het eind van de pilot al beter omgaan met het digitale lesmateriaal dan aan het begin. Gepersonaliseerd leren vraagt om een proces van gewenning.”
Toekomst
Het onderzoek op het Gomarus laat volgens Arie zien dat het succes van digitaal leren van vele factoren afhankelijk is. Het is een manier van werken die je met vallen en opstaan in de vingers moet krijgen. “Onderzoek helpt om inzicht te krijgen op welke punten je moet bijsturen.”De tegenvallende onderzoeksresultaten doen Arie niet twijfelen aan de zin van het gepersonaliseerde leren. “Daarvoor is het nog veel te vroeg. Wetenschappelijke literatuur geeft aanleiding om veel van een digitale leeromgeving te verwachten. De mogelijkheden om via ict leerlingen individueel en op hun eigen niveau te benaderen, blijven mij uitdagen.”
Download het onderzoeksrapport.
Bekijk ook
Met deze tool meet je de motivatie van jouw leerlingen
“Onderzoek op school geeft impuls aan gesprek met collega’s”
Zelf onderzoek doen op school?
Maak gebruik van de motivatietool, de zelfregulatietool of een van de andere tools.
