Hoe zet je digitale content op een didactisch verantwoorde manier in? Leraren op het Commanderij College locatie Gemert en locatie Laarbeek krijgen scholing aan de hand van het TPACK-model. Hierin staat de afstemming tussen middel, didactiek en lesdoel centraal.
Digitale content is nog geen digitale didactiek
Om leerlingen meer verantwoordelijkheid te geven en meer te differentiëren voerde het Commanderij College laptops in op school. Leraren kregen de beschikking over analoge en digitale lesmethodes. Na enige tijd concludeerde de vmbo-school dat het invoeren van devices niet vanzelfsprekend leidt tot beter onderwijs. Docent Thijs de Corte: “We realiseerden ons dat digitale content en digitale didactiek niet hetzelfde zijn. De methodes bieden hoofdzakelijk content. Maar hoe je dit als docent omzet tot goed onderwijs, dat moet je zelf bepalen. Digitale didactiek is een vaardigheid die niet standaard tot de gereedschapskist van de docent behoort.”
TPACK-model
Alle leraren op het Commanderij College krijgen nu scholing aangeboden op het gebied van digitale didactiek. De scholing begint met een bewustwordingssessie op basis van het TPACK-model. Hierin staat de afstemming tussen middel (TK), didactiek (PK) en lesdoel (CK) centraal. Uit een enquête onder de docenten bleek dat 90 procent van de collega’s ict zien als verrijking van het onderwijs. Het merendeel van de mensen die digitale middelen gebruiken in de les zegt hier voldoende kennis en vaardigheden over te hebben. Echter geeft de helft van de docenten ook aan zich nog niet altijd zeker te voelen over het lesgeven met ict.
Het begint bij de leerdoelen
Tijdens de training voor het TPACK-model was voor het Commanderij College de grootste les dat de leerdoelen bepalend zijn voor de content, onderwijsvorm en middelen. De scholing die leraren hier nu in krijgen, is een investering in de professionele ontwikkeling van de docent en de kwaliteit van het onderwijs. Thijs: “Het bewust worden van de leerdoelen van een vak, team of school was voor ons een belangrijke opbrengst. Het is het startpunt vanuit waar je keuzes maakt voor middelen, content en didactiek.”
Content maken in een Digitaal Didactiek Team
Naast scholing startte de school met een Digitaal Didactiek Team (DDT). Dit team ontwikkelt de digitale content en didactiek voor de richting Dienstverlening en Product van de basis- en kaderberoepsgerichte leerwegen. Het DDT bestond uit drie docentenkoppels uit de vakgroepen Nederlands, Engels en wiskunde. De koppels werden samengesteld op basis van technische en didactische kennis en vaardigheden. 
In een wekelijks blok van drie lesuren werkte het DDT gezamenlijk aan de ontwikkeling van content en didactiek. Hieronder drie voorbeelden.
Engels: Formatief evalueren
Voor het vak Engels gebruiken leraren Wintoetsen om formatief te evalueren. De resultaten van deze toetsen zijn zowel voor leerlingen als voor de docent zichtbaar. Op basis van die resultaten leggen leerlingen zelf hun vervolgacties vast in de Office 365 omgeving. Leerlingen leren hierdoor omgaan met de Office 365 omgeving (TK). Ze krijgen de verantwoordelijkheid over hun eigen leren (PK). Door de feedback krijgen zij inzichtelijk welk gedeelte van de leerdoelen ze al dan niet beheersen (PCK).
Nederlands: Samenvattingen in Powerpoint
Bij Nederlands lieten leraren de leerlingen een samenvatting maken in Powerpoint (TK) over een bepaald gedeelte van de lesstof (PCK). Leerlingen vinden het spannend om een presentatie te maken en de stof uit te leggen aan hun klasgenoten (PK). Ze merken dat een onderwerp uitdiepen en uitleggen aan anderen helpt om een onderwerp echt te begrijpen.
Wiskunde: Lessenserie in Wikiwijs
De wiskundeleraren maakten binnen Wikiwijs een lessenserie ter vervanging van een hoofdstuk uit hun methode. Daarnaast werd de uitleg van sommige hoofdstukken (CK) verwerkt in Powerpoints en instructiefilmpjes voor leerlingen (TK). Leerlingen met veel instructiebehoefte konden hierdoor ook thuis uitleg krijgen als ze vastliepen (PCK). Of zoals een leerling het verwoordde: “Je stem is wat irritant op de film, maar het helpt wel.”
Samen experimenteren
Binnen het DDT hechtten leraren veel waarde aan het samen experimenteren. Zij konden op elkaar terugvallen wanneer er iets op technisch, didactisch of organisatorisch vlak niet lukte. Docent Thijs de Corte: “Onderwijs met laptops brengt nieuwe mogelijkheden met zich mee. Om het onderwijs hier ook echt beter mee te maken zijn scholing, ervaringen delen en gewoonweg de tijd nemen essentieel. Deze verandering doet een beroep op iedereen in de organisatie.”
Verandering als context voor samenwerking
Komend jaar krijgt elke leerling op het Commanderij College in Gemert een eigen laptop. Voor de andere locaties wordt een gefaseerd plan gemaakt. De leraren uit Gemert worden daarbij ingezet als ervaringsdeskundigen. Thijs: “Deze verandering kunnen we gebruiken om de samenwerking tussen collega’s verder vorm te geven.”
Meer lezen over digitale didactiek
- TPACK-video: hoe maak je ict in de les zinvol?
- Lerarenontwikkelteam: in vijf stappen van idee naar product
- Les van leerlingen over digitale tools
- Stappenplan interne scholing
Wil je ook doorontwikkelen op een verandering in je school? Bekijk dan deze tips uit de routekaart veranderaanpak of bekijk alle fases uit het veranderproces.
