Het Reynaertcollege wil meer uit leerlingen halen. De werkgroep Talentontwikkeling heeft daarom voor alle examenvakken verrijkende opdrachten bedacht waar leerlingen hun tanden in kunnen zetten. Bekijk de uitwerking.
Behoefte van leerlingen,
De pilotklassen 4 en 5 vwo hebben vorig schooljaar gewerkt met twaalf verrijkingsmodules. “Oorspronkelijk was onze focus excellente leerlingen die zich vervelen. Inmiddels richten we ons meer op talentontwikkeling en kijken we vooral naar wat de behoefte van leerlingen is”, vertelt Davy Hermans, docent natuurkunde havo/vwo.
Onderpresteerders
De criteria om een verrijkingsmodule te mogen volgen, zijn inmiddels wat flexibeler geworden. Ronald Weezenbeek, teamleider vwo en docent biologie: “In het begin was een 7 als PTA-gemiddelde vereist. Maar juist bij onderpresteerders is het belangrijk om in gesprek te gaan en te achterhalen waar de uitdaging zit. Leerlingen voelen zich daardoor serieus genomen, wat een positieve invloed heeft op hun motivatie.”
Compacte studiewijzers
Leerlingen die makkelijker door de leerstof heen gaan, volgen de compacte studiewijzer. Daardoor komt er tijd vrij om aan een verrijkingsmodule te werken. Gemiddeld komt dat neer op een op de drie lessen. Ronald: “Onderzoek van onder andere Renzulli en Heller heeft aangetoond dat excellente leerlingen minder lesstof nodig hebben om hetzelfde te bereiken. In de compacte studiewijzer is daarom lesstof geschrapt. Herhalingsstof bijvoorbeeld.”
Gebaseerd op theorie Renzulli en Heller
Het Reynaertcollege is uitgegaan van de theoretische concepten over begaafdheid van Heller en Ranzulli. Het drieringenmodel van Renzulli geeft aan dat (hoog)begaafde leerlingen beschikken over hoge intellectuele vermogens, creatieve vermogens en taakgerichtheid en volharding. Het model van Heller onderscheidt niet-cognitieve persoonlijkheidskenmerken en omgevingskenmerken die een negatieve of positieve invloed kunnen uitoefenen op aanleg en gedrag.
Format
Voor de ontwikkeling van de verrijkingsmodules is een format gemaakt en een lijst met voorwaarden opgesteld. Ronald: “De truc is dat de verrijkingsstof op het grensvlak van de comfortzone van leerlingen zit en dat onderzoekend leren gestimuleerd wordt. Zo worden leerlingen op een haalbare manier uitgedaagd.”
Programmeren
“Zo heb ik een module ontwikkeld waarbij leerlingen op een leuke manier leren programmeren met een kleine computer: Raspberry Pi. Bestaand materiaal heb ik op maat geschreven voor onze leerlingen”, zegt Davy. Ronalds leerlingen kunnen als verrijking aan de slag met de cahiers van Biowetenschap + maatschappij. “Leerlingen verdiepen zich in een onderwerp en maken daarvan een lesbrief voor een les die ze zelf aan de klas geven. Op die manier delen ze de kennis die ze hebben opgedaan met hun klasgenoten.”
Flipping the classroom
Leerlingen die bezig zijn met een verrijkingsmodule werken met name zelfstandig. Andere leerlingen krijgen in die tijd bijvoorbeeld extra uitleg of begeleiding. Ronald: “Docenten gaan hier verschillend mee om. Zelf doe ik aan flipping the classroom. Thuis kunnen leerlingen uitlegfilmpjes bekijken die ik in de studiewijzer heb gezet. Daardoor is er tijdens de les tijd om andere dingen te doen, zoals een gesprek met een leerling om te achterhalen wat hij of zij lastig vindt.”
Leerlijnen
Het Reynaertcollege heeft er bewust voor gekozen om de verrijkingsmodules binnen de reguliere lessen aan te bieden. Dat heeft twee redenen. Ronald: “Het dwingt leraren om bewust naar de leerlijnen en de lesdoelen te kijken en niet blindelings een methode te volgen. Daarnaast raken leerlingen pas gemotiveerd als de verrijking in plaats van hun reguliere werk komt.”
Wat vinden leerlingen?
Hoe leerlingen het vinden om aan met een verrijkingsmodule aan de slag te gaan, verschilt per leerling. Davy: “Sommigen werken er af en toe aan, anderen wekelijks. En soms haken leerlingen af. Dan blijkt de uitdaging bijvoorbeeld niet groot genoeg te zijn of een leerling komt niet aan de verrijkingsmodule toe omdat hij niet snel genoeg door de lesstof heen gaat.”
Structuur en eisen stellen
Uit ervaring is wel gebleken dat leerlingen voor het werken aan verrijkingsmodules structuur nodig hebben. Ook is het beter als het leerproces niet te vrijblijvend is. Ronald: “Je moet je leerlingen serieus nemen. Dat betekent eisen stellen en controleren wat ze gedaan hebben. Nu beoordeel ik de lessen die leerlingen geven aan de hand van een beoordelingsformulier. En de verrijkingsmodules die leerlingen hebben gevolgd worden als plusdocument bij het diploma gevoegd.”
Collega’s betrekken
Om de vaart erin te houden worden meer leraren bij de werkgroep betrokken. Davy: 
Zijn oplossing: nodig de betreffende leerlingen uit bij de besprekingen en geef hen een actieve rol in het gesprek.
Fotobijschrift: Leerlingen van het Reynaertcollege leren programmeren met een kleine computer: Raspberry Pi
Meer lezen over talentontwikkeling
- Zo blijft Latijn leuk
- Uitdagende keuzelessen voor elke leerling
- “Iets buiten de normale lessen doen, motiveert”
Wil je ook betrokkenen meenemen in een verandering in je school? Bekijk dan deze tips uit de routekaart veranderaanpak of bekijk alle fases uit het veranderproces.
