Tips uit het bedrijfsleven voor een lerende cultuur

Geen managers, werknemers mogen zelf bepalen hoe ze hun werk inrichten en fouten worden ‘gevierd’. Ict-bedrijf Schuberg Philis geeft uitleg over hun opmerkelijke bedrijfscultuur. Docent Rianne Ceton-De Groot van De Nieuwste School legt een link met het onderwijs.

Werkstress verminderen

Schuberg Philis in Schiphol-Rijk staatnet als andere bedrijven zoals Google, Apple en Coolblue bekend om zijn innovatieve cultuur. Het gaat onder andere voor 100% kwaliteit, klanttevredenheid, betrokkenheid en openheid. Ze wonnen een prijs voor meest innovatieve ict-dienstverlener in Nederland, een Europese prijs voor bedrijven die succesvol werkstress verminderen. Hun bedrijfsfilosofie wordt onderwezen aan de Harvard Business School. Mission Critical Engineers Mark Reijn en Bas den Uijl geven uitleg over deze filosofie.

Centraal in jullie bedrijfscultuur staat het leren van elkaar. Dit doen jullie onder andere door fuck-up borrels te organiseren. Waarom zijn jullie hiermee begonnen?

“Wij gaan voor 100%. Die visie gaat tegen je werken als je denkt geen fouten te mogen maken. Dat wilden we voorkomen. We willen innovatief zijn, en daar hoort bij dat je soms de fout in gaat. Fouten niet delen, of nog erger: wegmoffelen, is kapitaalvernietiging. Als jij een fout maakt, hoef ik dat niet meer te doen. Daarom zijn we zo’n 7 jaar geleden gestart met een borrel om op een laagdrempelige manier fouten te vieren. We spreken ook niet meer van ‘lessons learned’, maar van ‘celebrating failure’.”

Hoe zorg je voor een veilige omgeving waarin mensen hun fouten durven toe te geven?

“Bij de eerste fuck-up borrel hadden we een zeepkistje. Degene die hun fout hadden gedeeld, schreven hier hun naam op. Dat werkte heel erg drempelverlagend, er kwamen steeds meer namen op te staan. Belangrijk is ook dat je zelf het goede voorbeeld geeft. Wij stonden zelf dus ook op die zeepkist.”

Waarom is het toegeven van fouten zo belangrijk voor jullie organisatie?

“Wij werken met grote bedrijven als KLM en Eneco. De 100% die wij garanderen is voor hen essentieel. Een fout in het systeem heeft bij hen enorme gevolgen. We moeten dus ook echt zorgen dat ons werk optimaal is. Als jij in een team zit en je maakt een fout aan het begin, dan kan het aan het einde voor enorme problemen zorgen. We moeten dus heel open en eerlijk zijn om 100% te kunnen leveren. Wat hier niet mag is een fout maken en die niet vertellen. We lossen het ook met elkaar op. Een echt team heeft ergens voor moeten vechten met elkaar. Het ergste wat een team kan overkomen is dat je elkaar niet behoedt voor fouten.”

Reactie Rianne:
“Bij ons op school leggen we tegenwoordig steeds meer nadruk op het proces waarin tussentijdse feedback een belangrijk onderdeel is. Leerlingen mogen fouten maken. Fouten maken is een essentieel onderdeel in het leerproces van de leerlingen. We zijn een innovatieve school waar docenten en mentoren nieuwe dingen uitproberen en dat gaat ook weleens mis. Daar leren we dan van om ons onderwijs nog beter te maken. Binnen ons team nemen we vaak de good practices als uitgangspunt en niet de fouten.”

Hoe worden de teams samengesteld?

“Onze teams zijn anders samengesteld dan bij andere bedrijven. Daar is een salesmanager verantwoordelijk voor het binnenhalen van de opdracht, vervolgens gaat een architect het plan ontwerpen, een ict’er gaat het systeem bouwen en weer een ander gaat het implementeren. Dan kan er veel misgaan, er is geen feedbackloop meer. Hier gaat dat anders. De engineers haken al bij het begin aan. Bij ons zijn mensen van het begin tot het einde betrokken en verantwoordelijk. Als er dan iets fout gaat bij de implementatie, dan zoeken we met het hele team uit waar het mis is gegaan om te voorkomen dat het nog een keer gebeurt.”

Er zijn geen managers. Hoe worden de teams dan aangestuurd?

“We nemen mensen samen aan, het is een teamverantwoordelijkheid. We hebben geen functioneringsgesprekken, we beoordelen elkaar en zijn ook verantwoordelijk voor elkaar. Zowel in het maken van fouten, als in het ontwikkelen. Iedereen schrijft op hoe het gaat en waar je heen wil met je werk. Dit wordt dan gepresenteerd in het team. Omdat je dat deelt, wordt iedereen onderdeel van jouw doel en ontwikkeling daarin. We coachen elkaar ook. Iedereen heeft een persoonlijke coach, die zelf gekozen is een uit pool van collega’s. Die coach is ook het aanspreekpunt voor andere collega’s als iemand bijvoorbeeld niet goed functioneert.”

Reactie Rianne:
“Als er bij ons nieuwe collega’s worden aangenomen dan doen we dat samen met de leerlingen en de leraren of mentoren. Wij vinden het ook belangrijk dat leerlingen meedenken bij het ontwerpen van lessen en opdrachten en meedenken over de organisatie van de school. Hierdoor ontstaat een gedeelde verantwoordelijkheid wat eigenaarschap van de leerling en de docent in de hand werkt.”

Hoe worden medewerkers beoordeeld op hun functioneren?

“Wij gaan ervanuit dat iedereen die hier werkt de beschikking heeft over de juiste kennis, tools en informatie. Op grond daarvan maakt iemand een beslissing. Als het mis gaat, dan ligt het niet aan die persoon, maar aan gebrek aan kennis, tools of informatie. Misschien heeft die persoon dus bijscholing nodig, of hebben we de verkeerde informatie. De fout zit dan dus in het systeem, niet in de persoon. En soms denk je dat iemand zijn werk niet goed doet, maar is dat helemaal niet het geval. Stel je voor dat een collega altijd pas om 11 binnen komt, dan kan je denken dat hij er de kantjes vanaf loopt. Maar misschien werkt hij elke avond door tot 1 uur en slaapt hij daarom wat langer uit. We zoeken altijd uit wat ergens achter zit.”

Reactie Rianne:
“Er is een ‘open deuren cultuur’ waardoor we best goed van elkaar weten wat er allemaal gebeurt. Functioneringsgesprekken worden door de leraren zelf geïnitieerd en er wordt soms gedurende het jaar aan elkaar en aan de leerlingen feedback gevraagd. Vaak gebeurt het vragen van feedback net voor het functioneringsgesprek waardoor de waarde van de feedback misschien niet optimaal is.”  

Waar letten jullie op bij de selectieprocedure?

“We kijken niet naar opleiding of werkervaring. De mensen die hier solliciteren zijn allemaal bijzonder slim. Dat het goed zit met capaciteiten geloven we dus wel. We selecteren op empathie en of mensen teamplayers zijn. In een sollicitatiegesprek vragen we welke fouten ze hebben gemaakt. Als iemand dan stilvalt, weten we genoeg. Het gaat erom in een team dat je kwetsbaar durft te zijn en hoe je omgaat met je fouten. We vinden het belangrijk om een sprankel te zien bij iemand, dat is belangrijker dan alleen maar goede antwoorden.”

Wat is belangrijk voor een lerende cultuur?

“We stimuleren collega’s om doelen te stellen en trainingen te volgen. Ook stellen we de vraag waar het mis zou kunnen gaan. Stel je eens voor dat je een straat wil gaan leggen, waar zou het dan mis gaan? Dat is het moment dat je dus hulp nodig hebt. Zo doen we dat ook in onze projecten. Bedenk wat je alleen kunt en wat niet. We dagen iedereen ook wel uit door hierin de grenzen op te zoeken. Dan leer je.”

Wat zou je nog aan scholen willen meegeven?

“Het is heel belangrijk om oog te blijven houden voor het team en de mensen daarin. Dan moet je de juiste afweging maken tussen urgent versus important. Lesgeven is urgent. In het onderwijs is het gevaar dat er te veel gewicht wordt gehangen aan wat urgent is. Ook zitten er veel foute gedachten in het onderwijs: falen mag niet, je moet slagen. Sporten gaat over ‘train to failure’, die gedachte zou ook meer in het onderwijs verweven moeten worden.”

Reactie Rianne:
“Wij zijn altijd bezig om het onderwijs steeds beter en passender te maken voor de leerlingen. Daarom vind ik het een leuk idee om het vieren van fouten eens uit te proberen. Dat kan in de klas maar ook daarbuiten in de organisatie”.

Meer lezen over inspiratie uit het bedrijfsleven

Deze website maakt gebruik van cookies om je een zo goed mogelijke gebruikerservaring te geven. Ga hiermee akkoord door op accepteren te klikken.

Cookie Instellingen

Hieronder kun je kiezen welke cookies je wel of niet wilt toestaan op deze site. Klik op "Opslaan" om je instellingen op te slaan.

FunctioneelNoodzakelijke cookies: om naar behoren te kunnen surfen door de sites, maken we soms gebruik van cookies. Je pc onthoudt de indeling die je zelf gemaakt hebt of de screenname die je hebt opgegeven om een reactie te plaatsen. Voor deze cookies hoeven we geen toestemming te vragen.

AnalyticsRuimte voor Leren maakt gebruik van een systeem (Google Analytics) om te analyseren welke pagina’s het best worden bezocht, via welke browser mensen surfen (Internet Explorer, Chrome, Firefox, Safari, etc), via welke kanalen je onze website vindt etcetera. Op basis daarvan kunnen we de site en de prestaties verbeteren. Deze gegevens gebruiken we niet om te weten wie je bent, maar alleen om je bezoek aan onze site te analyseren.

Externe cookiesWij maken gebruik van inhoud van andere websites. Deze websites van derden plaatsen hun eigen cookies. Deze blokkeren we totdat je daar toestemming voor hebt gegeven. Op Ruimte voor Leren zijn dat Youtube en Vimeo, beide gebruiken cookies om te personaliseren.