Als leerlabcoach heeft Mike Nikkels veel ervaring opgedaan met gepersonaliseerd leren in de praktijk. Om een structureel ander leergedrag bij leerlingen te realiseren moet volgens hem ook de context waarin ze leren worden aangepast.
Bij welk leerlab ben je betrokken en hoe gaat het?
“Het leerlab ‘Inrichten van individuele leerroutes’ regio Noord zit midden in het proces van ontdekken en ontwikkelen. Ik zie zeer gemotiveerde en enthousiaste docenten en leidinggevenden die het beste met de leerlingen voor hebben. Ik zie echter ook de twijfels en onzekerheden over hoe het gepersonaliseerd leren toe te passen op de eigen school. En dat is terecht. Het is normaal bij grootse veranderingen dat we te maken hebben met tegengestelde emoties en overtuigingen.”
Waar lopen de scholen tegenaan?
“Bij gepersonaliseerd leren gaan we er vanuit dat leerlingen die werken met iets als individuele leerroutes gemotiveerd raken en daardoor betere leerprestaties behalen. Maar dat is geen garantie. Er is meer nodig om leergedrag structureel te veranderen en betere leerprestaties te bewerkstelligen. Naast een hoger bewustzijn over het pedagogisch functioneren van docenten, mag vooral de context waarin leerlingen leren, niet worden vergeten. Uit de hoek van de breinwetenschappen weten we al dat de context sterke invloed heeft op leergedrag. Zo kan een leerling ongemotiveerd zijn bij een theorieles maar het tegenovergestelde gedrag vertonen bij het vak gym of drama.”
“Ik had al mijn docenten op training gestuurd om te differentiëren en anders te werken maar geen van de docenten kon het geleerde toepassen en dat frustreerde niet alleen mij maar ook de docenten. Totdat ik er tijdens de leerlabbijeenkomst achter kwam dat het ook moeilijk is om anders te werken in een omgeving die niet is mee veranderd. Ik ga nu samen met de docenten kijken hoe we de context kunnen aanpassen op hetgeen we hebben geleerd.” J. Langbroek, schoolleider Het Noordik
Wat zou jouw advies zijn?
“Veranderingen in de context is een must om structureel ander leergedrag bij leerlingen te kunnen realiseren. Als je alleen focust op het inrichten van individuele leerroutes en niet de bestaande context van klaslokalen, roosters, vakkenstructuur, jaarklassensysteem, focus op cognitieve vaardigheden, rapporten et cetera aanpast, zullen leerlingen nauwelijks nieuw leergedrag gaan vertonen. Daarnaast leidt het tot frustraties en werkdruk bij docenten als nieuw gedrag gevraagd wordt in de oude context. Zonde, want hoe mooi is het niet als we alle voordelen van gepersonaliseerd leren wél behalen, en blije leerlingen en bevlogen docenten het resultaat is?”
Wat zou je scholen willen meegeven?
“Het loslaten van bijvoorbeeld vaste roosters en het jaarklassensysteem is een enorm spannende stap. Wat dan nodig is, is vertrouwen, lef en creativiteit. Vertrouwen in leerlingen en docenten, lef om te doen en creativiteit om het juiste te doen. Scholen waaronder het Streek PrO in Ede en Niekée in Roermond durfden het al aan om een groot deel van de context te veranderen. En zij zijn super enthousiast. Ik wens alle leerlabscholen dit toe. Tip: verander de ruimte en de leerlingen veranderen mee.”
Interessante sites
Innovator Menno Lanting over verandertrajecten in het bedrijfsleven. Wat iedere ouder en leerkracht moet weten over het brein.
